Bàn thờ gia tiên dù trải qua từng thời kỳ, hiện diện ở mỗi địa phương, mỗi gia đình sẽ có sự phong phú và đa dạng khác nhau. Chung quy lại, đó vẫn là nét văn hóa tâm linh, mang đậm đà bản sắc truyền thống “uống nước nhớ nguồn” đáng quý của người dân Việt Nam. Thế nhưng chắc chắn có rất nhiều điều mà bạn còn chưa biết rõ về loại bàn thờ này.
Nội dung
Bàn thờ gia tiên là gì? Tại sao phải lập bàn thờ gia tiên?
Từ ngàn xưa, người dân Việt ta vẫn luôn coi trọng chữ Hiếu, chữ Nghĩa.
Chẳng thế mà cổ nhân đã đúc kết rằng: “Tứ thời xuân tại thủ, bách hạnh hiếu vi tiên.” (Trong bốn mùa thì mùa xuân là đầu, tại trăm đức hạnh thì hiếu là trước nhất).
Việc hiếu lễ thể hiện ở việc cung dưỡng bố mẹ lúc tại thế và lại càng nghiêm cẩn hơn lúc họ đã khuất với quan niệm “sự tử như sự sinh”.
Bởi thế, thờ cúng tổ tiên bắt nguồn từ đạo lý “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.
Thể hiện qua lòng hiếu kính, sự ghi nhớ ân thâm nghĩa trọng, nó đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người ngay từ lúc còn thơ bé:
“Khôn ngoan nhờ đức cha ông,
Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ
Đạo làm con chớ hững hờ,
Phải đem chữ Hiếu mà thờ từ nghiêm”
Qua đây, ta hiểu bàn thờ gia tiên là loại bàn thờ dùng để thờ phụng tổ tiên, những người thân trong gia đình đã khuất, thế hệ đi trước trong dòng họ mình.
Nhằm thể hiện lòng tôn kính, đạo hiếu, sự ghi nhớ công ơn của các đấng sinh thành, đồng thời mong cho gia chủ được che chở, “phù hộ độ trì” luôn gặp may mắn và tài lộc.
>>> Top 50 mẫu thờ gia tiên đẹp và hiện đại nhất hiện nay
Có những loại bàn thờ gia tiên nào?
Hiện nay có rất nhiều loại bàn thờ gia tiên đa dạng để bạn có thể thoải mái lựa chọn:
Bàn thờ, tủ thờ loại phổ thông
Bàn thờ, tủ thờ loại phổ thông luôn là lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng Việt bởi chúng được đóng sẵn, bán rộng rãi với giá thành phải chăng, phù hợp với nhiều gia đình.
Mẫu mã thiết kế, chất liệu, hoa văn của bàn thờ gia tiên phổ thông cũng rất đa dạng, phong phú.
Tuy vậy, bàn, tủ thờ loại này lại thường có chất liệu và mẫu mã khá đơn giản, hoa văn cổ, phổ biến như họa tiết chữ Vạn, chữ Thọ…
Bàn thờ, tủ thờ chung cư (bàn thờ hiện đại)
Ngày nay, người dân Việt có nhu cầu sử dụng chung cư ngày càng tăng nên nhu cầu mua bàn thờ gia tiên chung cư cũng tăng theo.
Đặc điểm nổi bật nhất khi nhắc tới các mẫu bàn thờ này là kích thước nhỏ, gọn; thiết kế đơn giản; có kèm theo bàn thờ phụ hoặc đôn, gụ đi kèm, đặt bên dưới để thuận tiện bày biện đồ thờ cúng vào các dịp giỗ, Tết.
Bàn án gian thờ nhị cấp, tam cấp
Hiện nay, do có một số gia đình muốn thờ Thần, thờ Phật cùng trên bàn thờ gia tiên; bày biện thêm Đỉnh thờ, Ngai thờ…; hoặc phân cấp đồ thờ thành nhiều tầng để bày biện được nhiều hơn, nên việc mua bàn án gian thờ dạng cấp bậc là rất phù hợp.
Dưới đây là gợi ý về cách bày trí bát hương theo thứ tự cấp bậc mà các bạn có thể tham khảo:
Đối với gia đình không có Đỉnh hoặc Ngai thờ: Bát hương (tượng, tranh) thờ Phật luôn được đặt ở vị trí cao nhất.
Bên dưới mới đặt bát hương thờ Gia tiên, rồi đến bà cô tổ, ông mãnh – bà cô, cô đỏ – cậu đỏ…
Đối với gia đình có Đỉnh hoặc Ngai thờ: Bát hương (tượng, tranh) thờ Thần Phật vẫn được đặt ở vị trí cao nhất trên ban thờ, tiếp đến mới là Đỉnh hoặc Ngai thờ, và thấp nhất là bát hương thờ gia tiên, ông mãnh – bà cô, cô đỏ – cậu đỏ…
Ta có thể sắp xếp các món đồ thờ cơ bản ở tầng dưới ban thờ hoặc sắp cùng với bát hương thờ gia tiên.
Có thể đặt thêm đôn, bàn kê dưới ban thờ nếu diện tích thờ của gia đình quá nhỏ.
Bàn thờ ô xa, chấp tải
Đây là mẫu bàn thờ gia tiên được chạm khắc rất cầu kỳ với các họa tiết đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ từ đôi tay người thợ mộc.
Sau khi xong phần gỗ mộc, bàn thờ ô xa, chấp tải sẽ được sơn son thiếp bạc, thiếp vàng cùng với đủ bộ đồ thờ cúng tạo sự sang trọng, hoành tráng của không gian phòng thờ.
Sản phẩm này phù hợp với không gian thờ phụng rộng như nhà thờ tổ, thờ họ, từ đường…
Trên đây là các loại bàn thờ được sử dụng phổ biến và rộng rãi nhất hiện nay. Các bạn có thể tìm mua bàn thờ gia tiên với nhiều kiểu dáng, kích thước đa dạng, phong phú, cùng các họa tiết trang trí hài hòa, ý nghĩa, mang tính tượng trưng riêng phù hợp với truyền thống người Việt Nam tại Bàn thờ Gỗ Đẹp.
Làm bàn thờ gia tiên sử dụng loại gỗ nào là tốt?
Bàn thờ treo gỗ Mít
Mít là loại gỗ được sử dụng làm bàn thờ phổ biến nhất hiện nay bởi ưu điểm vượt trội là giá thành tương đối rẻ, phù hợp với nền kinh tế Việt Nam.
Đồ thờ gỗ mít tuổi thọ rất cao, rất bền và dẻo, có thể tồn tại từ vài chục năm đến một, hai trăm năm.
Loại gỗ này là khá nhẹ, khi chạm khắc có mùi hương nhẹ tựa như mùi gỗ trầm.
Gỗ có gam màu vàng sáng, mang vân rất đẹp, để lâu chuyển thành nâu sẫm đỏ rất tự nhiên, màu sắc nhẹ nhàng có thể hài hòa với bất cứ loại sơn tường nào.
Với quan niệm đây là loại cây mang nhiều ý nghĩa linh thiêng nên bàn thờ gỗ mít được lựa chọn rất nhiều.
Bàn thờ treo gỗ Gụ
Gỗ gụ là một loại gỗ quý của Việt Nam với sắc vàng trắng, để lâu sẽ ngả thành nâu sẫm, các đường vân gỗ thẳng tự nhiên, mịn và đẹp.
Bàn thờ gỗ gụ cũng có khả năng chống mối mọt tự thân; độ rắn chắc cũng cực tốt nên độ bền khá cao.
Những chiếc bàn thờ gia tiên được làm từ gỗ gụ làm cho không gian thờ phụng tăng thêm vẻ sang trọng, tôn nghiêm.
Bàn thờ treo gỗ Hương
Gỗ hương là loại gỗ có mùi thơm rất đặc trưng, là chất liệu gỗ khô và cứng cáp, ít chịu mọt, khả năng thấm nước rất tốt, độ co ngót cực thấp.
Bàn thờ gỗ hương luôn đặc biệt và dễ dàng nhận biết vì quan sát bề mặt gỗ ta thấy có màu đỏ hoặc màu vàng, nhìn kỹ sẽ thấy những đường vân gỗ hương rất riêng, đẹp có chiều sâu; tom gỗ nhỏ và mịn có nhiều dải màu sắc; thớ gỗ rất dai và dẻo.
Bàn thờ treo gỗ Sồi
Những chiếc bàn thờ treo gỗ sồi đang được sử dụng rất phổ biến. Bàn thờ được làm từ loại gỗ này có màu nâu trắng, dát gỗ màu vàng nhạt, tâm gỗ từ nâu nhạt đến nâu đậm.
Vân gỗ thẳng to và dài, các tom gỗ rất đẹp, vô cùng thích hợp để làm bàn thờ gia tiên. Đây là loại gỗ chịu được độ ẩm cao, ít cong vênh, nứt nẻ trong điều kiện khí hậu của Việt Nam.
Bởi vậy, bàn thờ bằng gỗ sồi rất cứng, chắc, nặng, không bị mối mọt sau khi đã qua xử lí.
Đặc biệt gỗ có độ chịu lực nén cao, dễ uốn cong bằng hơi nước, khả năng chịu máy tốt, độ bám ốc và đinh tốt giúp cho bàn thờ gỗ sồi chắc chắn hơn.
Bàn thờ gia tiên nhất định phải có những đồ vật gì?
Trong gia đình người Việt thường có một bàn thờ gia tiên đặt tại nơi cao ráo, sạch sẽ và trang trọng nhất trong nhà.
Vậy trên bàn thờ này cần phải có những gì là đầy đủ, các vật phẩm nào là cần thiết để đảm bảo việc thờ cúng được trọn vẹn nhất là mối quan tâm của rất nhiều người.
- Một bàn thờ gia tiên được xem là đầy đủ khi có các vật phẩm sau:
- Đỉnh hạc chân đồng (hoặc ngai thờ)
- Bát hương (gia chủ nên sử dụng 3 bát hương)
- Mâm bồng ( đĩa để bày hoa quả)
- Kỷ chén thờ ( kỷ 3 hoặc 5 chén thờ)
- Bát thờ (6 bát)
- Bộ đũa thờ
- Lọ cắm hoa
- Đèn thờ
- Ống hương
- Chóe thờ
- Bát sâm (2 hoặc 3 bát)
- Nậm đựng rượu
- Đôi lộc bình
- Cây nến hoặc chân nến
- Đài thờ
Trong thực tế, tùy vào điều kiện và những thời kì khác nhau thì giá trị vật chất của những vật thờ khác nhau, nhưng để có một bàn thờ gia tiên đúng, ta luôn phải tuân thủ những quy định trên để có thể gặp nhiều may mắn và tài lộc.
